ویزافروشی در دفاتر مسافرتی
دفاتر خدمات مسافرتی ایران سال‌هاست در رکود گردشگری و فقدان برنامه و نظارت کافی بر عملکرد دفاتر تازه‌تأسیس براساس مجوزهای بی‌رویه، وضعیت رو به احتضاری پیدا کرده‌اند. تعداد زیادی از دفاتر خدمات مسافرتی باسابقه در حالی به‌دلیل هزینه‌های بیمه و نیروهای انسانی، مالیات‌های سنگین و ازدست‌رفتن نیروی انسانی متخصص در بحران کرونا از ریل صنعت گردشگری ایران خارج شده‌اند که طی این سال‌ها صدور هزاران مجوز تأسیس دفاتر گردشگری آن‌هم بدون نظارت، فضا را برای افراد سودجو و فاقد تخصص باز کرده است. تا جایی که حالا براساس تأیید رئیس انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی ایران، دفاتر تازه‌تأسیس در گردشگری کشور به‌دلیل نبود گردشگر و رکود بازار، به مشاغل سیاه و کاذب روی آورده‌اند و در حال استخراج رمزارز هستند.
مجوزهای بی‌رویه صادرشده از درگاه صدور مجوزها توسط دولت با هدف افزایش آمار تعداد دفاتر خدمات مسافرتی، زنگ خطر را برای صنعت گردشگری ایران به صدا درآورده است. تعدادی از فعالان قدیمی و باسابقه آژانس‌های مسافرتی ایران در حالی از تعطیلی دفاتر خدمات مسافرتی فعال و باسابقه به‌دلیل شرایط نابسامان گردشگری انتقاد دارند که به‌گفته آنها، بیش از ۵۰ درصد افرادی که از درگاه صدور مجوزها در دو سال اخیر مجوز تأسیس دفاتر مسافرتی دریافت کرده‌اند، بدون داشتن نیروی انسانی و دفتر کار، صرفاً در فضای مجازی فعال شده‌اند و بدون آنکه مسئولیت و تعهدی نسبت به مسافران و گردشگران داشته باشند، در حال فعالیت هستند. گفته می‌شود برخی از این افراد از رکود گردشگری کشور سوءاستفاده کرده و با این مجوزها به مشاغل سیاه از جمله آدم‌پرانی و ویزافروشی رو آورده‌اند.
«حرمت‌اله رفیعی»، رئیس انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرت هوائی و جهانگردی ایران، با تأیید این مطلب می‌گوید: «درحال‌حاضر شرایط گردشگری کشور بسیار نابسامان است. با اینکه مسئولان دولتی و فعالان گردشگری تمایل دارند وضعیت بهتر شود، اما مسیر درستی طی نمی‌کنند.» به‌گفته رفیعی: «دوائر غیرمرتبط با گردشگری در حالی به‌‌صورت مداوم افراد فعال در این بخش را آزار می‌دهند که بخش‌های مرتبط با گردشگری همت و تلاشی برای رفع موانع پیش روی این حوزه ندارند و در این شرایط، فعالان گردشگری در حالت خوف و رجا به‌سر می‌برند.»
رفیعی درباره مسائل دفاتر خدمات مسافرتی در سال‌های اخیر می‌گوید: «دفاتر خدمات مسافرتی با تجربه کشور بعد از پایان کرونا راه خروج از گردشگری را در پیش گرفتند و نیروی متخصص رفته‌رفته از این بخش خارج شد که با ادامه این روند، متولیان گردشگری باید مطمئن باشند که اتفاق جبران‌ناپذیری در گردشگری ایران رخ می‌دهد.»
رئیس انجمن دفاتر خدمات مسافرتی ایران صدور مجوزهای تأسیس دفاتر گردشگری در کشور را بی‌رویه می‌داند و می‌گوید: «هشدار می‌دهم چنانچه این اقدام غیرکارشناسی ادامه پیدا کند، خسارت آن بر پیکر گردشگری ایران بسیار زیاد است. متأسفانه دولت برای آنکه بگوید گردشگری ایران برپا است، اقدام به صدور مجوزهای بی‌رویه از درگاه صدور مجوزها، آن‌هم برای افرادی کرده است که صلاحیت حضور در این حوزه را ندارند و افراد دارای تجربه و سابقه بالا هم نمی‌توانند در این ناهنجاری ایجادشده، امورات صنعت گردشگری کشور را به پیش ببرند. ادامه روند صدور بی‌رویه تأسیس دفاتر مسافرتی به افراد بی‌تجربه و فاقد صلاحیت، میخ دیگری بر تابوت صنعت گردشگری کشور است.»
«حرمت‌اله رفیعی» با اشاره به اینکه در گذشته سختگیری‌های حرفه‌ای برای ورود به بخش گردشگری اعمال می‌شد، می‌گوید: «شرایط فعلی به‌گونه‌ای است که دروازه ورود به بخش گردشگری کشور آنقدر گشوده است که هر فردی می‌تواند با دریافت یک برگه کاغذ از درگاه صدور مجوزها به این حوزه ورود و در آن فعالیت کند؛ بدون آنکه نظارتی بر عملکرد و فعالیت او وجود داشته باشد.» او تأکید دارد: «به‌دلیل صدور بی‌رویه مجوزها شاهد این معضل هستیم که بسیاری از دفاتر که بدون نظارت مجوز گرفته‌اند و فاقد دفاتر کار هستند، به‌‌صورت پوششی رمزارز استخراج می‌کنند. تاکنون بیش از شش هزار مجوز تأسیس دفاتر مسافرتی از طریق درگاه صدور مجوزها صادر شده، اما کمتر از ۵۰ درصد این دفاتر فعال شده‌اند و مابقی با مجوزهای در اختیار خود کارهای پوششی زیر عنوان دفاتر مسافرتی انجام می‌دهند. در حال حاضر، یکی از گرفتاری‌های صنعت گردشگری کشور فعالیت دفاتری است که فقط یک برگ مجوز دارند و فعالیت مکانی ندارند. آنها نه دفتری دارند، نه مالیات می‌دهند و نه بیمه دارند و نه مسئولیت و تعهدی در مقابل مسافر دارند و درصورت هرگونه اتفاقی برای مسافر، دفتری وجود ندارد که مسافر برای تضییع حقوق خود به آنجا مراجعه کند.»
رئیس انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرت هوائی و جهانگردی ایران با تأکید بر اینکه برای حل این مشکل بارها از وزرای فعلی و پیشین و دادستان‌های مرتبط تقاضای مساعدت برای حل این معضل کرده‌ایم، اما هنوز به این مشکل که هر روز دامنه آن وسیع‌تر می‌شود رسیدگی نشده است، می‌گوید: «شرایط به‌گونه‌ای شده که فعالیت ۵۰ درصد از فعالیت‌های گردشگری توسط غیرمجازها انجام می‌شود و متأسفانه تعداد آنها نیز روز‌به‌روز افزایش پیدا می‌کند و این صنعت را با آسیب‌های جدی مواجه می‌کند. برخی از دفاتر نیز که دارای مجوز هستند، رویه‌های ناصوابی در پیش گرفته‌اند و به‌گونه‌ای کسب درآمد می‌کنند که اصلاً معقول نیست و دراین‌میان، دولت نیز تمایل و نیروی کافی برای نظارت بر این دفاتر ندارد. متأسفانه سالیان سال است، دولت‌ها می‌آیند و می‌روند. چند ماه نخست شعارهای بزرگ می‌دهند و بعد از چند ماه این شعارها به فراموشی سپرده می‌شود و بخش خصوصی هیچ‌گاه نه در این شعارها نقش داشته است و نه در تصمیم‌گیری‌ها و تصمیم‌سازی‌های دولت.»
