این باغ از زمان صفویه به بعد آباد و باشکوه بوده و منابع تاریخی از سازندگی و بهسازی آن در زمان زندیه و توسط کریم‌خان زند سخن می گویند. از اواخر دوره زندیه به مدت بیش از هفتاد و پنج سال باغ ارم در تصاحب سران ایل قشقایی قرار داشت.
باغ ارم شیراز
خاندانی به نام جانی خانِ قشقایی از دوره فتحعلی شاه قاجار با سمت ایلخانی و ایل بیگی بر ایل قشقایی فرمانروایی می‌کردند و ارم را به عنوان مقر فرمانروایی خود در شهر شیراز برگزیده بودند. جانی خان، نخستین ایلخان این خاندان، و پسرش محمد قلی خان، عمارتی را در این باغ بنا نهادند و در نهایت شکوه ساخت آن را به پایان رساندند. در اوایل دوره قاجاریه، مالکین سابق باغ ارم که بعضی از سران ایل قشقایی بودند در گوشه‌ای از این باغ به خاک سپرده شدند اما تا به امروز اثری از قبور آنها به دست نیامده است.
شواهد نشان می دهند که ساختمان عمارت این باغ تا دوره ناصرالدین شاه قاجار پابرجا بوده اما حاج نصیرالملک شیرازی باغ را از خاندان ایلخانی خریداری کرده و احتمالا با حفظ اساس ساختمان، عمارت فعلی موجود در باغ را بنا نهاده است. پس از درگذشت وی در حدود سال ۱۲۷۲ هجری شمسی، تزئینات بنا و بعضی قسمت های نیمه کاره توسط ابوالقاسم خان نصیرالملک، داماد و خواهرزاده او، تکمیل می شود.
فرصت‌الدوله شیرازی در آن زمان چنین توصیفی را از باغ ارائه می دهد :
... بستانی است بی مثال و گلشنی است بهشت تمثال ...، سروهایش سر به افلاک کشیده، عماراتی دارد شاهانه مشتمل بر تالاری که به واسطه دو ستون قوی پیکر برپاست و ارسی‌ها، گوشواره‌ها و اتاق ها و رواق های دیگر را از فوقانی و تحتانی داراست. آبشارهای متعدده از هر جانب آن روان است و سبزه‌های اطراف جویش چون خط بر گرد عارض نوش لبان. بنای اول آن را محمد قلی خان ایلخانی نهاده سپس مرحوم حاجی نصیرالملک خریده و حکم به بنیاد عمارات مذکور داده. حاجی محمد حسن معمار... آن بنا را برآورده باغی دیگر برآن افزوده‌اند. آن نیز هوایش معطر است...، خلوتی دیگر دارد که نارنجستانش نام نهاده‌اند. باربند و کوشکی هم برای آن قرار داده‌اند.
دونالد ویلبر، پژوهشگر تاریخ معماری ایرانی و اسلامی، نیز درباره باغ ارم چنین نوشته است:
... برای مدت لااقل ۷۵ سال این عمارت در تصاحب خان‌ها و یا سران قبیله قشقایی بود. همین ساختمان هسته مرکزی باغ به شمار می‌رود. در این موقع دیواری در وسط باغ احداث کردند و بدین ترتیب باغ به دو قسمت تقسیم گردید. باغ ارم محبوبیت فراوان خود را مدیون درختان مرکبات و خیابان طویلی است که در دو طرف آن سروهای باشکوه غرس گردیده و ساختمان جالب توجهی که شاهد مهمان نوازی بی دریغ ایل قشقایی بوده است. هرچند سال یک بار مقداری از درختان مرکبات بر اثر سرمای سخت از بین می‌روند درحالی که سروها در عرض پنجاه سال اخیر همچنان جذابیت خود را حفظ کرده‌اند ...
وی در جایی دیگر می گوید:
هرچند سال یک بار مقداری از درختان مرکبات بر اثر سرمای سخت از بین می‌روند درحالی که سروها در عرض پنجاه سال اخیر همچنان جذابیت خود را حفظ کرده‌اند ...
در تهیه طرح باغ، محور طولانی آن مشخص گردیده است. کوشک اصلی، هسته مرکزی این باغ و جالب‌توجه ترین جنبه آن را تشکیل می‌دهد. اطاق های طبقه زیرین تقریبا زیرزمین است و تالار مرکزی آن را برای استراحت در روزهای گرم تابستان در نظر گرفته‌اند. نهر آب مستقیما از این تالار می گذرد و در سر راه خود قبل از اینکه به حوض بزرگی فرو ریزد استخر را پر می‌کند. دیوارها و کف این تالار از کاشی‌های رنگین پوشیده شده است. پلکانی این طبقه را به طبقه بالاتر و به راهروهایی که به تالار بزرگ منتهی می‌گردد متصل می‌سازد. منظره جنوبی آن همان ادامه محور اصلی است و از طرف شمال چشم انداز آن را تپه‌هایی تشکیل می‌دهد که در حاشیه رودخانه قرار گرفته است. در این محل نیز مانند بسیاری دیگر از ساختمان های شیراز کاشی های براق و سنگ های تراش میراث قدیم را از نو رواج می‌دهد. این قسمت سه گوش (سنتوری) منظره‌ای را متعلق به دوره ساسانیان که با کاشی های رنگی زینت شده نشان می دهد درحالی که در طبقه‌ای که هم‌سطح زمین ساخته شده تخته سنگ های آهکی نسخه‌های تحریف شده‌ای است از نقوش برجسته دوره هخامنشیان که در تخت جمشید دیده می‌شود. در سراسر این ناحیه وسیع بوته گل سرخ کمتر دیده می‌شود و به جای آن در گلخانه که داخل آن را با چوب به طرز پلکانی ترتیب داده‌اند انواع گلها را در گلدان نگاهداری می‌کنند تا آنها را در نقاط اصلی در داخل کوشک و خارج آن قرار دهند.
پس از فوت ابوالقاسم خان نصیرالملک، باغ به فرزند وی می رسد و سپس به یکی از سران ایل قشقایی فروخته می شود. پس از چند سال، همسر آخرین شاه ایران، آن را خریداری نمود و برای مدت ها به عنوان کاخ پذیرایی در اختیار دانشگاه شیراز قرار گرفت. برخی نیز بر این باورند که این باغ توسط این حکومت مصادره شده است. به هر حال در این زمان، کم کم ساختمان باغ به علت عوامل طبیعی به صورت مخروبه درآمد و دیوارهای باغ نیز در معرض تخریب قرار گرفت. در سال های ۱۳۵۰_۱۳۴۵ شمسی، باغ ارم با اعتبار واگذاری از طرف سازمان برنامه و بودجه و زیر نظر مسئولین وقت دانشگاه، تعمیر و مرمت گردید.
به جای دیوار باغ، یک دیوار کوتاه سنگی با نرده آهنی در اطراف آن احداث شد و تزیینات قسمت های مختلف آن تحت مرمت قرار گرفت. علاوه بر این تعمیرات، زمین وسیعی در حاشیه بلوار ارم و بلوار آسیاب سه تایی به آن افزوده گردید. آینه کاری و نقاشی‌های جالب رنگ و روغن سقف اتاق ها و ایوان ها نیز ترمیم شد و محوطه باغ که به صورت مخروبه‌ای درآمده بود، با طرح اصلی خود، بازسازی گردید. کاشیکاری نمای جرزها نیز که فرو ریخته بود دوباره با حفظ سبک اولیه در محل مورد نظر نصب شد.
حدود ۳۰ سال پیش، قسمت هایی در سمت غربی باغ از جمله اراضی دهی مشهور به کوشک به مساحت باغ افزوده گردید و مساحت کل آن نزدیک ۱۱۰۳۸۰ متر مربع شد.
در حال حاضر دانشگاه شیراز، باغ و دانشکده کشاورزی، باغ گیاه‌شناسی آن را در اختیار دارند و ساختمان باغ در اختیار دانشکده حقوق می باشد.
